Gerçek Nasreddin Hocayı Tanımak İster misiniz ?

Geçenlerde okuduğum bir kitap; Pertev Naili Boratav Hocanın Nasreddin Hoca kitabı. Başlığı "Gerçek Nasreddin Hoca" diye atmanın da bir nedeni var ancak yanlış bir anlaşılmaya sebep olmak istemem. Bugüne kadar okuduğumuz Nasreddin Hoca fıkraları genelde gerçek Nasreddin Hoca fıkralarıdır ancak bu fıkralar asıl Nasreddin Hoca fıkraları içinden seçilmiş ve sövgülerden arındırılmış olanlardan oluşmaktadır. Daha doğrusu bildiğimiz Nasreddin Hoca fıkraları yalnızca buzdağının görünen kısmıdır. Ne yazık ki Nasreddin Hoca zenginliğinin yalnızca birkaç parçasından faydalanabiliyoruz. Daha da kötüsü; Pertev Hocanın bu kitabı ilk çıktığında 11 yıl süreyle yasaklanmıştır. [1] Yasaklanmasının asli nedeni ise gerçekten yüz kızartıcı; "müstehcenlik". Bu yasaklamanın özünde yatan takoz zihniyet nedense sövgünün bir insani ve kültürel değer olduğunu reddetmekte, bugün bile. Konuyu dağıtmadan kitaba geri gelecek olursak; bu güne kadar bize tanıtılmak istenen "komik hoca" karakterinden ziyâde ve hayli zengin bir karakter olan Nasreddin Hoca'nın gerçek değerine ulaşabileceğimiz, muazzam güzel bir çalışma; Pertev Naili Hocanın Nasreddin Hoca'sı. Nasreddin Hoca'nın müstehcenliğinden bahs açmışken bir iki fıkra örnek vermeden geçmek olmaz, tabi ben fıkraları günümüz Türkçesine çevireceğim ve aklımda kalan ile yazacağım.

• "Birgün Nasreddin Hoca pazar yerinde dolaşıyormuş. Bir şey almak için cebinden kesesini çıkarmış eline bir iki akçe almış. Bu esnada pazar halkı hep birden Nasreddin Hoca'ya bakmaya başlamış. Bunu gören Nasreddin Hoca pazar halkına bağırmış "Ne o ananızı sarraf mı sikti ? "
• "Birgün Nasreddin Hoca camide eşek sikiyormuş. Bunu gören cami cemaatinden bir kimse hocaya "tüü! Utanmıyor musun ben adam bu edepsizliği camide işlemeye?" deyince Nasreddin Hoca hemen yanıtını vermiş "Elimde eşek olmayaydı gösterirdim sana camiye tükürmek ne demek"   
• Bir gün Nasreddin Hoca yolda bir ölmüş tavuk bulup ittifak bunu yolar, ateşe koyup kebab eyler. Halk Hoca’ya aydurlar: “Hay Hoca! Bir murdar tavuk hiç yenür mi? Adem boğazlamadı.” derler. Nasraddin Hoca aydur: “Hey batıllar! Sizün boğazladuğunuz temiz dür de, ve sizin öldürdüğünüz temizdür de tanrı öldürdüği murdar mıdur” demiş. (syf 157) [2]

Bu ve benzeri birçok fıkra bulunduran Nasreddin Hoca kitabı bazı tutucu kesimlerinde de doğal olarak tepkiler almıştır. Tabi bu hiç kimseye bu eseri yasaklatabilme hakkını vermez.

Bu kitabı değerli kılan diğer bir özelliği ise günümüz Türkçesine çevrilmemiş olması. Latin alfabesine çevirilmiş ancak dönem Türkçesi günümüz Türkçesine çevirilmemiş, böylece fıkraların anlam zenginliği de okuyucu için korunmakta.

Kitapta dikkat çeken diğer bir yan ise Sarı Saltuh ile Nasreddin Hoca arasında geçen fıkralar. Bu fıkraların tabiatı nedeniyle Nasreddin Hocaya bir manevi karakter yüklenmekte. Bu fıkralarda verilen mesaj ise Nasreddin Hoca üzerinden anlatılan fıkraların batınına(karnına), iç anlamlarına dikkat edilmesi gerektiği yani tüm fıkraların iç manlarının olduğu gerçeği. Bektaşilik - Alevilik - Hurifilik gibi sufizm ekolleri her zaman batın(karın) yani iç olana nazar ederler, anlamı-mânayı ararlar. Kanımca bu fıkraların hepsi de bu muazzam mana deryasının dolularıdır. Kitapta var olan fıkralara ya da yukarıda verdiğim örneklere bakarak "Efendim Nasreddin Hoca hayvan istismarı mı yapıyordu?" demek anlamsız. Bunlar beşeri tasvirlerdir, sofuların bunun üzerinden vermek istediği mesaj ise hayli sırrlı ve tertemizdir. Bu da benim gönül kanaatim ve kitap hakkındaki kişisel yorumumdur.

Kitaba ulaşabileceğiniz birçok internet sitesi bulunmakta, birkaçının bağlantısını paylaşıyorum

http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=110623

http://www.idefix.com/kitap/nasreddin-hoca-ciltli-pertev-naili-boratav/tanim.asp?sid=NOTO9WFSTH8HLXE5UAWG

En kısa sürede tedarik edip okumanızı önerdiğim, muazzam güzel bir çalışma.


--------------------------------

 [1]: http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/391469.asp
 [2]: http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/391469.asp